علت خواب رفتن دست در خواب چیست؟
وقتی دست‌ها به خواب می‌روند، بی‌حس یا سوزن‌سوزن می‌شوند. چنین حالتی در طول روز یا شب ممکن است روی بدهد. اصطلاح علمی این احساس خواب‌رفتگی است. اگر این مورد بیشتر در طول شب روی می‌دهد، چند مسئلهٔ مهم در علت آن دخیل هستند. برای یافتن علت خواب رفتن دست در خواب و راه‌های پیشگیری و مقابله با آن، این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
خواب‌رفتگی چیست؟
خواب‌رفتگی (Pareshhesia) احساس سوزش یا تیرکشیدنی است که بیشتر در نواحی دست‌ها و پاها اتفاق می‌افتد. بعضی‌ها هم خواب‌رفتگی را با احساس سوزن‌سوزن شدن، گزش پوست یا بی‌حسی توصیف می‌کنند. توصیف رایج دیگری هم این است که آن ناحیه، به خواب رفته است.
علت خواب رفتن دست در خواب
بیشتر آدم‌ها گاهی‌اوقات و به مقدار مختلف، دچار خواب‌رفتگی می‌شوند. بیشتر اوقات، شکل قرار گرفتن فرد، علت خواب رفتن دست در خواب است. برای مثال، شاید علت خواب رفتن دست در خواب این است که فرد طوری دراز کشیده که روی اعصاب دست‌ها و پاهایش فشار می‌آید. علت‌های خواب‌رفتگی معمولا وقتی رخ می‌دهند که عصبی تحت فشار ثابت است.
این شرایط پزشکی هم ممکن است علت خواب رفتن دست در خواب باشند:
سندرم تونل کارپ
سندرم تونل کارپ (Carpal Tunnel Syndrome) یا نشانگان مجرای مچ دستی بسیار شایع است. این سندرم زمانی رخ می‌دهد که فعالیت‌هایی مانند تایپ کردن یا نواختن پیانو، فشار زیادی به عصب میانی می‌آورند. این عصب در طول بازوست و از طریق مچ، به دست می‌رسد.
این سندرم ممکن است باعث درد و بی‌حسی در بازوها و دست‌ها شود، اما یکی از نخستین عوارض آن، خواب‌رفتگی است که بیشتر در طول شب، در دست‌ها و مچ‌ها اتفاق می‌افتد، چون افراد اغلب با مچ خم به خواب می‌روند.
این افراد بیشتر از دیگران در معرض ریسک ابتلا به سندرم تونل کارپ هستند:
- کسانی که شغل‌شان حرکت‌های تکراری انگشت، مانند تایپ کردن یا کار با دستگاه دارد؛
- خانم‌هایی که حامله هستند؛
- کسانی که تعادل مایعات در بدن‌شان ندارند.
دیابت
افراد مبتلا به دیابت، بیشتر در خطر آسیب عصبی هستند، و اصطلاح پزشکی برای این عارضه، نوروپاتی دیابتی (Diabetic Neuropathy) است. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که سطح بالای شکر و چربی در خون، با گذشت زمان به پایانه‌های عصبی آسیب می‌رساند.
نوروپاتی دیابتی معمولا باعث بی‌حسی و مورمور شدن پاها می‌شود؛ البته ممکن است روی بازوها و دست‌ها هم اثر بگذارد.
کمبود ویتامین B
کمبود ویتامین B ممکن است باعث مشکلات مختلفی شود؛ ازجمله کم خونی، و مورمورشدن اندام‌ها. این احساس مورمور، شبیه خواب‌رفتگی دست است و شاید با هم اشتباه شوند.
این افراد در معرض کمبود ویتامین B هستند:
- گیاه‌خواران؛
- افراد بالای از ۵۰ سال؛
- کسانی که دچار اختلال‌های گوارشی خاصی، همچون بیماری سلیاک یا بیماری رودهٔ التهابی (IBD) هستند.
سایر علت‌های نوروپاتی محیطی
نورپاتی محیطی (Peripheral Neuropathy) آسیب عصبی است که روی اندام‌ها اثر می‌گذارد. نوروپاتی دیابتی یکی از انواع آن است. اما شاید عوامل دیگری باعث آسیب عصبی شوند که منجر به خواب‌رفتگی بازوها، دست‌ها یا پاها می‌شود.
سایر علت‌های نوروپاتی محیطی عبارت‌اند از:
- بعضی از انواع صدمه‌ها؛
- اختلال مصرف الکل، یا اعتیاد به مشروبات الکلی؛
- اختلال‌های خودایمنی؛
- بعضی داروها مانند داروهای شیمی درمانی؛
- اختلال‌های مغز استخوان؛
- عفونت‌هایی مانند بیماری لایم یا ایدز؛
- تومورهایی که روی بعضی عصب‌ها فشار می‌آورند.
ام‌اس
بی‌حسی و مورمور شدن، ممکن است از نخستین نشانه‌های ام اس (Multiple Sclerosis) یا تصلب بافت چندگانه باشد. این نشانه‌ها معمولا روی صورت تأثیر می‌گذارند. اما بسته به محل ضایعات نخاعی که با ام‌اس رخ می‌دهند، ممکن است فرد دچار بی‌حسی و مورمور شدن دست‌ها و پاها هم بشود.
سکته
سکته‌ها و حمله‌های ایسکمی گذرا (Transient Ischemic Attack) هم ممکن است باعث بی‌حسی و مورمورشدن در دست‌ها بشوند.
حملهٔ ایسکمی گذرا زمانی رخ می‌دهد که چیزی، جلوی جریان خون به مغز را
به‌صورت موقتی بگیرد. متخصصین، این حمله‌ها را هشداری برای سکته می‌دانند.
سکته‌ها و حمله‌های اسکمی گذرا ممکن است بر عملکرد اعصاب اثر بگذارند، و می‌توانند باعث تغییراتی هم بشوند، از جمله خواب‌رفتگی در دست‌ها و پاها، و همین‌طور تشدید احساس بی‌حسی یا درد.
پیشگیری از خواب رفتن دست در خواب
علت خواب رفتن دست در خواب هر چه باشد، شاید بتوان از آن پیشگیری کرد. برای مثال، خوابیدن در وضعیت آزادتر می‌تواند مفید باشد. اگر فرد دچار سندرم تونل کارپ است، استفاده از آتل یا ورزش کردن، می‌تواند مؤثر واقع بشود.
اگر کمبود ویتامین B علت خواب رفتن دست در خواب است، پزشک می‌تواند مکمل‌های مناسب یا تغییراتی در رژیم غذایی تجویز نماید.
جمع‌بندی
خواب‌رفتگی دست‌ها مسئلهٔ شایعی است، به‌ویژه شب‌ها، چون احتمالا فرد در وضعیتی می‌خوابد که روی یکی از اعصابش فشار وارد می‌شود. اما اگر فرد موردنظر مدام دچار این احساس می‌شود، باید به پزشک مراجعه کنید، به‌ویژه اگر دچار این‌ها هم می‌شود:
- اختلال‌های بینایی؛
- بی‌حسی یا مورمورشدن صورت؛
- مشکل در گفتار؛
- مشکل در حفظ تعادل، به‌طور مثال موقع راه رفتن؛
- ضعف یا درد بی‌دلیل.
اگر فکر می‌کنید خواب‌رفتگی دست‌تان به‌خاطر مشکلی پزشکی، دارویی یا مصرف مشروبات الکلی است، حتما به پزشک مراجعه کنید.