ایا؛ معایب و مشکلات سربازان معلم از نگاه آنان
در نگاه کلی به مقوله سرباز معلم، میتوان گفت گذشته از مشکلات موجود که به برخی از آنها در بالا اشاره شد، این طرح دارای مزایای نسبی ابتدا برای آموزش و پرورش، فرد سرباز معلم و پس از آن برای دانش آموزان مناطق محروم است.
ـ مراحل گزینشی سربازان توسط اداره آموزش و پرورش شهرستان انجام می شود.
ـ داشتن مدرک تحصیلی مناسب (حداقل دیپلم)، نداشتن غیبت، نداشتن سوء پیشینه و عضویت در بسیج شرایط اولیه برای گرفتن امریه سرباز معلمی است.
ـ سربازان معلم پس از نهایی شدن ثبت نام چند ماه مانده به شروع سال تحصیلی برای آموزش اعزام می شوند.
ـ طبق آیین نامه ثبت نام و گرفتن امریه سربازی سرباز معلمان در بدو ورود دو نوع آموزش دارند: بخش اول آموزش های عمومی نظامی که توسط نیروی زمینی سپاه پاسداران اجرا می گردد؛ بخش دوم شامل آموزش های لازم جهت تدریس همچون شیوه تدریس و مدیریت کلاس، سنجش و ارزشیابی و ... است.
-از دیگر دغدغه های این عزیزان مشکلات مالی و کفاف ندادن دخل و خرج و تاخیر در پرداخت حقوق آنان است.
-از مزایای طرح سرباز معلم می توان به حقوق بیشتر نسبت به سایر مشمولین، وجهه و جایگاه اجتماعی بهتر، رهایی از پوشیدن لباس نظامی و جو خشک پادگان، کسب تجربه جدید شغلی و استفاده از آموخته ها، نزدیکی بیشتر به خانواده و احساس راحتی، رفاه و آزادی عمل بیشتراشاره کرد.
پژوهش خبری صدا وسیما: طرح سرباز معلم از معدود طرح هایی است که در ساختار خدمت وظیفه عمومی کشور گنجانده شده است که گذشته از همه انتقادات وارده، به دنبال استفاده مفید و کاربردی از تحصیلات علمی – دانشگاهی فرد مشمول است. از آنجایی که آموزش و پرورش کشور با مشکل کمبود نیرو به ویژه در مناطق محروم روبرو است، تصمیم گرفته شد از سربازان دارای شرایط تدریس برای پر کردن خلأ کمبود معلم استفاده شود. در این میان سربازان معلم در طول خدمت وظیفه خود با مشکلاتی روبرو هستند که در این بررسی به مزایا، معایب و مشکلات سربازان معلم که در قالب گفتگوی تلفنی با چند تن از این قشر زحمتکش انجام شده است؛ اشاره می شود.
چگونگی جذب و بهکارگیری سرباز معلم
پس از انجام مراحل اولیه و انجام مراودات اداری میان ارگان نظامی و وزارت آموزش و پروش، این وزارت خانه از طریق یک فراخوان عمومی از افرادی که دارای شرایط اولیه برای انجام خدمت سرباز معلمی هستند ثبت نام به عمل می آورد. داشتن مدرک تحصیلی مناسب (حداقل دیپلم)، نداشتن غیبت، عدم سو سابقه و عضویت در بسیج شرایط اولیه برای ثبت نام است. این افراد پس از انجام مراحل گزینش، مصاحبه حضوری و تحقیقات محلی در صورت دستیابی به امتیازات مورد نظر، به عنوان نیروی معلم انتخاب می شوند. مراحل گزینشی سربازان توسط اداره آموزش و پرورش شهرستان انجام می شود. برخی نکات مانند: محل تولد و تحصیل، اشتغال والدین فرد مشمول در آموزش و پرورش، تأهل و داشتن فرزند و همچنین میزان و نوع فعالیت در سازمان بسیج از جمله متغیرهایی هستند که درکسب امتیاز لازم جهت خدمت در آموزش و پرورش در نظر گرفته میشود. سربازان معلم پس از نهایی شدن ثبت نام چند ماه مانده به شروع سال تحصیلی برای آموزش اعزام میشوند. این آموزش ها دارای دو بخش است: بخش اول که آموزشهای عمومی نظامی است و توسط نیروی زمینی سپاه پاسداران اجرا میگردد. پس از آن بخش دوم که شامل آموزشهای لازم جهت تدریس همچون شیوه تدریس و مدیریت کلاس، سنجش و ارزشیابی و ... است تا نیروی سرباز که تجربه خاصی در امر تدریس ندارد و تنها دارای توان علمی برای آموزش است، با تکنیکهای مورد نیاز کار خود آشنا شود. از ابتدای مهرماه، سربازان معلم جهت انجام وظیفه خود به محلهای انجام وظیفه اعزام می شوند و خدمت خود را آغاز میکنند.[1]
مزایای سرباز معلم
همواره کمبود نیروی معلم به ویژه در شهرستان ها و روستاهای دورافتاده یکی از معضلات جدی آموزش و پرورش است، چه بسا کمبود نیروی معلم در نقاط دور افتاده عمده دلیل تعطیلی کلاس درس در آن محل است. اما این طرح کمک میکند که دورافتاده ترین نقاط کشور از کلاس درس و داشتن معلم برخوردار باشند.
بنابراین مهم ترین مزایای این طرح، کمک به آموزش و پرورش استانهاست که با استفاده از این افراد مشکل کمبود نیروی خود را مرتفع سازد.
از طرف دیگر چون این عزیزان داوطلبانه خواستار گذراندن خدمت سربازی خود در وزارت آموزش وپرورش هستند؛ از کمترین حقوق و مزایا نسبت به سایر معلمان برخوردارند. هر چند از جانب بسیاری از مشمولین از ضعف های این طرح شمرده میشود، اما برای آموزش و پرورش یک نقطه مثبت تلقی می شود که هزینه های این وزارت خانه را کاهش میدهد.
به دلیل فراگیری آموزش های اولیه و کسب تجربه سرباز معلم، به مدت دو سال در فضای کلاس درس، نیروی سرباز معلم گزینه خوبی جهت جذب نیرو توسط آموزش و پرورش است. لذا طرح سرباز معلم دارای یک مزیت دوسویه است. نخست اینکه آموزش و پرورش نیروی باتجربه را جذب میکند و از سوی دیگر مشمول دارای شغل میشود.
از مزایای این طرح می توان به حقوق بیشتر نسبت به سایر مشمولین، وجهه و جایگاه اجتماعی بهتر، رهایی از پوشیدن لباس نظامی و جو خشک پادگان، کسب تجربه جدید شغلی و استفاده از آموخته ها، نزدیکی بیشتر به خانواده و احساس راحتی، رفاه و آزادی عمل بیشتر، فرصت مناسبتر و بیشتر برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر از اهم مزایای طرح سرباز معلم است.[2]
معایب و مشکلات طرح سرباز معلم
سرباز معلمان با نظام آموزشی نابسامان روبرو هستند. یکی از معایب این طرح؛ نگذراندن دوره های آموزشی تخصصی و طولانی مدت جهت تدریس نیروهای سرباز معلم و بسنده کردن آموزش و پرورش به اجرای دوره ای کوتاه مدت و ابتدایی برای این افراد است. نیروی سرباز معلم از اصول کیفی لازم در اداره کلاس درسی و انتقال مفاهیم علمی به دانش آموزان بی اطلاع است. نهادهای مسئول باید در این رابطه تمهیداتی بی اندیشند. از جمله اینکه مشمولان دارای تحصیلات مرتبط با امر تعلیم و تربیت را برای سرباز معلم جذب نمایند و همچنین مراحل گزینش به ویژه گزینش اخلاقی را با حساسیت بالاتری به انجام برسانند.
مشکل دیگری که معلمان با آن دست و پنجه نرم می کنند مسئله کنترل کلاس های پرجمعیت است که گاه معلمان با سابقه هم کنترل و آرام کردن دانش آموزان را به مباحث درسی ترجیح می دهند به گفته عزیز سرباز معلم؛ تنبیهات بدنی دانشآموزان بیشترین ناراحتی اوست؛ وی می گوید ایک اش می توانستم برای متنبه کردن دانش آموزان راه حلی به همکاران بدهم که از راه دیگری به غیر از تنبیه بدنی، دانش آموزان را مجازات کنند و آنها را به کلاس درس
برگردانند.
اشکال دیگر که باعث گله مندی سرباز معلمان را فراهم کرده است طولانی بودن مدت زمان آنهاست؛ فرد مشمول باید ۲ سال تحصیلی را به صورت کامل به تدریس بپردازد. همچنین همه کسری های خدمت که در یگان های نظامی و سایر امریه ها متداول است، برای دوره سرباز معلم اجرا نمی شود. حتی اگر مدت زمان سربازی قبل از پایان سال تحصیلی تمام شود وی متعهد است که تا پایان سال تحصیلی به صورت حق التدریس به همکاری خود با آموزش و پرورش ادامه دهد تا خللی در فرآیند تحصیل دانش آموزان وارد نشود. کارت پایان خدمت این دسته از مشمولین در انتهای سال تحصیلی به آنها اعطا میشود.
از دیگر دغدغه های این عزیزان مشکلات مالی و کفاف ندادن دخل و خرجشان است و نیز پرداخت نشدن حقوق آنان طبق قانون و نیز تاخیر در پرداختی حقوق آنهاست.